Terug naar Market Garden

 

MONUMENTEN EN GEDENKTEKENS IN NOORD-BRABANT

 

MONUMENTEN IN HET CORRIDORGEBIED

 

 

ZANDOERLE                                                              ANTI TANK KANON

 

 

Foto: Gerard Fonteyn                                                                         Plaats: Het Gement

 

Op Het Gement in Zandoerle (gemeente Veldhoven) staat een Duits 75 mm pantserafweer­kanon. Het is op 20 september 1944 achtergelaten in Wintelre door terugtrekkende Duitsers, die verrast werden door de oprukkende 53ste Welsh Divisie. In 1944 een gevreesd wapen, in 1998 een vreemd voorwerp, een echt 'Fremdkörper' in deze vredige omgeving.

 

 

HOOGELOON                 EDDY JONES PLAQUETTE

 

Bij de opmars van de Britse troe­pen om de Corridor te verbreden  sneuvelde op 21 september 1944 de 19-jarige Royal Welsh Fuselier Eddy Jones in Hoogeloon. Zijn graf bevindt zich op het Britse oorlogskerkhof in Bergen op Zoom. Hij behoorde niet tot de Britse eenheden, die bij de bevrijding van Hoogeloon betrokken waren en het is niet bekend hoe hij in Hoogeloon terecht is gekomen.

Op 5 mei 1985 heeft de zus van Eddy een plaquette onthuld op het Valensplein.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Plaats: Valensplein 1985                

 

 

 

 BLADEL                                      GEDENKSTEEN

 

Op 20 september werden twee onderduikers, Willem Flipse en Harm Freericks, door Duitse soldaten gearresteerd en doodgeschoten. Ze werden ervan verdacht helpers te zijn van de in Oost Brabant opererende verzets­organisatie PAN. ( Partizanen Actie Nederland).

Deze organisatie was tijdens Market Garden actief met het verrichten van sabotage en het begeleiden van verspreid neerge­komen paratroopers. Vermoedelijk zijn de twee ver­zetslieden betrapt bij het door­zoeken van een Britse 'carrier', waarbij de blauwe overall van een van hen en een PAN armband voor de Duitsers een aanwijzing was, dat ze met partizanen te maken hadden. Op de gedenk­steen staat: "Wandelaar sta even stil en vouw een poos uw hand - Gedenk hen in een kort gebed - Zij stierven voor ons land"

 

Ontwerp: Fons Roymans 

Plaats: Kroonvensedijk, richting Camping Tipmast      

 

 

BLADEL                                                                 HERDENKINGSMUUR

 

 

Foto: Gerard Fonteyn                                               Plaats: weg Bladel – Netersel, Blaals bos

 

Op en nabij de boerderij van de familie Spiethof stortten op zondag 17 september twee C-47 trekvliegtuigen van zweefvliegtuigen neer. De 'Picadilly Filly' en de 'Clay Pigeon'. Daarbij kwamen de Amerikaanse bemanningen om en een aantal burgers, waaronder drie leden van het gezin Spiethof.

Er was in Bladel en omgeving een concentratie van luchtafweergeschut. Vooral de lang­zaam en laagvliegende tweemotorige C-47 transporttoestellen waren een gemakkelijk doel­wit. Langs de weg van Bladel naar Netersel is ter nagedachtenis een monument opgericht met links de namen van de omgekomen burgers en rechts die van de Amerikaanse beman­ningen.

 

 

 

NETERSEL                                       MARIAKAPEL

 

Tijdens Market Garden werd bij het "Bladelse bos" een C-47 neergeschoten.

Een bemanningslid, Mozes de Lopez, kon zijn leven redden. Fons van der Heyden, een Kempische boer in Netersel, gaf hem onderdak in zijn boerderij, waar op dat moment al zeven onderduikers waren. Tijdens een Duitse zoektocht werden ze alle­maal ontdekt. Fons nam alle ver­antwoordelijkheid op zich en werd doodgeschoten.Na de oor­log namen ex-onderduikers en inwoners het initiatief voor de bouw van een Mariakapelletje ter herinnering aan deze bijzondere verzetsman. Een gedenksteen op het kapelletje vermeld zijn naam en de datum waarop hij zijn leven gaf: 20 september 1944. Er is ook een straatnaam naar hem vernoemd.

 

 

 

 

Initiatief: bewoners, oud-onderduikers 1947 

Plaats: Alphons van der Heydenstraat      

 

 

 

LIEROP               FRANK DOUCHETTE MONUMENT

 

Van 1 augustus tot 21 september was er in de staatsbossen bij Lierop onder Moorsel een onder- duikerskamp. Gemiddeld zaten hier zo'n dertig onderduikers. In dat kamp zat ook Sgt. X. Frank Doucette, boordschutter van een Amerikaanse B - 17 bommen­werper, die op 9 augustus 1944 werd neergeschoten boven Eindhoven. Tijdens operatie Market Garden sloot Frank zich aan bij het verzet om met sabotage­daden in de Duitse achterhoede verwarring te zaaien. Tijdens een gevecht met Duitse soldaten sneuvelde hij.

Op zijn graf werd een monument geplaatst. Op initiatief van bewo­ners van de naar hem genoemde Frank Doucettestraat is dit ver­plaatst naar een plantsoen in die straat.

 

 

 

 

 

 

Initiatief: bewoners 1974 

Plaats: Frank Douchettestraat

 

 

 

NUENEN                                                         WILLEM HIKSPOORSBRUG

 

 

Plaats: brug over de Dommel bij Soesterbeek 1984

 

Op 19 september deed de Duitse 1O7de Pantserbrigade een krachtige aanval op de Corridor. Vanuit Nuenen en Nederwetten rukte de brigade op naar Son en Eindhoven. Bij Son kon de aanval ternauwernood worden afgeslagen. Om in Eindhoven te komen moest een brug over de Dommel bij Soeterbeek worden overgestoken. Willem Hikspoors, de tuinman van de bij deze brug wonende Jonkheer Smits van Oyen, slaagde erin de Duitsers wijs te maken, dat de brug het gewicht van hun zware tanks niet zou kunnen dragen. De Duitsers maakten rechtsomkeer en deden geen verdere pogingen richting Eindhoven.

Op het bord bij de brug staat:

"God spaarde ons ongedacht door deze zwakke brug - Haar zwakheid was haar kracht - Hier moest de vijand terug ".

 

 

NUENEN                                          WEDEROPSTANDING IS BEVRIJDING

 

 

Ontwerp: Martijn Troost 1994                                        Plaats: hoek Parkstraat - Europalaan

 

Op 20 september raakten in Nuenen Duitse tanks van de 1O7de Panzerbrigade in gevecht met Engelse tanks van het 44ste Royal Tank Regiment. De hulp van dit regiment was inge­roepen door kolonel Sink van het Amerikaanse 506de Parachute Infanterie Regiment.

Ongeveer op de plek waar deze strijd plaatsvond is in 1994 dit monument onthuld. Centraal staat een geopende sarcofaag, die de bevrijding symboliseert. Het reliëf op de dek­sel - een vlag en feestvierende mensen - versterkt deze symboliek.

De stenen van de muur erachter zijn van de vernielde boerderij van de familie Vink, die op deze plek stond. Bij het monument staan twee zitbanken, respectievelijk van het 44e Royal Tank Regiment en van het 506de Parachute Infanterie Regiment.

 

 

 

HELMOND                       ST. JORIS EN DE DRAAK

 

Helmond werd op 25 september 1944 bevrijd door de 11de pant­ser- en de 3de infanteriedivisie van het 8ste Britse legerkorps, dat oostelijk van de Corridor was ingezet. Vooral bij de Zuid Willemsvaart werd veel tegen­stand ondervonden van de Duitse 1O7de Panzerbrigade.

Bij de 15de herdenking van de bevrijding werd op het Septemberplein een monument voor de gevallenen geplaatst. Een beeld van St. Joris en de draak verzinnebeeldt de strijd van het goede tegen het kwade, waarbij het goede overwint.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ontwerp: Niel Steenbergen 1959

Plaats: Septemberplein bij Willem Prinsenstraat

 

 

HELMOND                                                           NORFOLK MONUMENT

 

 

Ontwerp: Jan van Erp 1984                                                           Plaats: Royal Norfolkplein

 

Op het Royal Norfolk plein staat een muur met een gedenksteen, geschonken door vrienden van het Royal Norfolk Regiment. Dit regiment maakte deel uit van de troepen van het Britse 8ste legerkorps. Dit legerkorps had tot taak om aan de rechterkant van de Corridor op te rukken. Deze zou hierdoor worden verbreed, waardoor het voor de Duitse troepen moeilijker zou worden de Corridor te doorbreken. De Britse opmars verliep echter traag. De Duitse weerstand was sterker dan gedacht en zou er voor zorgen, dat er nog wekenlang zware gevechten plaatsvonden in Oost Brabant.

 

 

BEST                                  JOE MANN MONUMENT

 

 

Ontwerp: Ad Berntsen 1956                    Plaats: Openluchttheater

 

 

BEST                           JOE MANN MONUMENTEN

 

In 1956 werd in het natuur­theater aan de Sonseweg een monument opgericht ter nage­dachtenis aan de parachutist Joe Mann. De onthul­ling werd verricht door zijn ouders. Het monument is een teken van eerbetoon en van dankbaarheid aan Joe Mann. Deze dappere Amerikaan sneu­velde op 19 september bij de aan­val op de brug over het Wilhel­minakanaal. Door met zijn rug op een Duitse handgranaat te gaan liggen, redde hij het leven van een aantal gewonde kameraden. Het hoofdmotief van het monu­ment is de pelikaan, die volgens de legende zijn jongen voedt met zijn eigen bloed, het christelijk symbool voor zelfopoffering.

In de directe omgeving van de brug waar Joe Mann op 19 september 1944 sneuvelde werd in 1984 nog een gedenksteen ont­huld door de zus van Joe, Mevr. Irene Bennett-Mann.

 

 

 

Ontwerp: A. Jacobs 1984

Plaats: Airbornebrug

 

 

BEST                              SCHOTS GEDENKTEKEN

 

Vanaf 20 september 1944 voerde de 15de Schotse divisie een verbeten strijd om Best die meer dan een maand duurde. Best werd pas op 24 oktober bevrijd. Het kostte aan 120 Schotse soldaten het 1even. Het Schotse gedenkte­ken is een hommage aan de 15de  Schotse Divisie. Het kunstwerk, dat een plaats kreeg in de Koetshuistuin in het centrum van Best, is vervaardigd van staal en natuursteen. Het bevat bronzen beelden die drie Schotse soldaten voorstellen. Met het staal en natuursteen is een Schotse ruit gecreëerd, waarin de drie bronzen beelden zijn bevestigd. De drie soldaten springen als het ware door de Schotse ruit en symboli­seren zo het brengen van de vrij­heid. Het monument werd op 28 oktober 1994 onthuld.

 

 

 

 

 

Ontwerp: Antoinette Briet 1994

Plaats: centrum Best - Koetshuistuin

 

 

 

STIPHOUT                                             OBELISK

 

In de Dorpstraat staat tegenover restaurant "’t Oude Raadhuis" een drie meter hoge obelisk, geplaatst op 20 september 1986.

Op de obelisk staat ondermeer een afbeelding van een aanval­lende stier, het divisie embleem van de Engelse 11de pantser divi­sie. Deze divisie had als onder­deel van het 8ste legerkorps tot taak de Corridor te verbreden en deze zo minder kwetsbaar te maken voor Duitse doorbraakpo­gmgen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ontwerp: Jef Verhoeven 1986

Plaats: dorpstraat

 

 

 

EERDE                             GERONIMO MONUMENT

 

In de zandduinen bij Eerde, gele­gen tussen Veghel en Schijndel is ter verdediging van de Corridor op 24 september 1944 hard gevochten door de soldaten van het 501ste Parachutisten Infanterie Regiment. Tussen deze Amerikanen en Duitsers vonden man tegen man gevechten plaats, waarbij beide partijen grote ver­liezen leden. 48 Amerikanen, 12 Britten, een onbekend aantal Duitsers en 9 burgers verloren daarbij het leven.

In 1981 werd in Eerde dit opval­lend monument onthuld. Het bevat de afbeelding van de legendarische Apache hoofdman Geronimo, die in de 19e eeuw in de Verenigde Staten diverse oorlogen voerde tegen blanke kolo­nisten. Geronimo is in Apache taal "Jo - Rahn - Uh - Moh ". De manschappen van het 501ste gebruikten deze Apachenaam als strijdkreet.

 

 

 

 

Plaats: in het dorp bij de oude molen

 

 

 

HEESWIJK DINTHER                BEVRIJDINGSKAPEL

 

Bij de landingen op 17 september 1944 kwamen Amerikaanse para­chutisten van het 50lste Regiment onder leiding van luite­nant-kolonel Kinnard buiten hun eigenlijke dropping zone Veghel terecht. Zij landden bij en in de omgeving van kasteel Heeswijk en aalmoezenier Sampson kwam zelfs in de slotgracht terecht. In 1954 werd in Heeswijk een bevrijdingskapel gebouwd uit dankbaarheid. In de kapel hangt een Mariareliëf en er staat een in 1959 door oorlogsveteranen geschonken parachutisten-beeldje. Aan de buitenkant is een tekst te zien met erboven een adelaar, divisie-embleem van de 101ste Airborne Divisie. Ook zijn er twee plaquettes en staat er een Airborne bank.

 

 

 

 

 

 

 

Ontwerp: N. Hansen, M. van Helvert (Norbertijn) 1954

Plaats: Mgr. van Oorschotstraat

 

 

HEESWIJK DINTHER                                                 BEVRIJDINGSKAPEL

 

 

Ontwerp: J.M. Driessen 1997               Plaats: tegenover de brug bij de ingang van het kasteel

 

Rondom dit kasteel landde op 17 september 1944 onder commando van Lt. Kol. W.O. Kinnard het eerste bataljon parachutisten van het 501ste Infanterie Regiment van de Amerikaanse 101ste Airborne Divisie. Het was voor de parachutisten de verkeerde plek, want ze kwamen buiten hun droppingzone terecht. Door Heeswijk en Dinther rukten zij op naar Veghel, een belangrijk knooppunt van wegen en bruggen op 'Heli's Highway'. Eén van de parachutisten was aalmoezenier Francis Sampson. In de lucht kwam hij op een andere parachutist terecht. Samen kwamen ze in de kasteelgracht terecht. Ze overleefden het, maar aalmoezenier Sampson moest nog een keer extra duiken om zijn uitrusting te red­den.Twee plaquettes vertellen het verhaal van wat hier gebeurde.

 

 

 

SCHIJNDEL                                       DE KLOEK

 

Tijdens de operatie Market Garden zijn duizenden Amerikaanse mili­tairen op Brabantse bodem neerge­komen. Sommige soldaten kwa­men neer buiten het voor hen bestemde gebied. Midden in vijan­dig gebied waren ze dan aangewe­zen op hulp van Brabantse burgers, die schuilplaatsen boden en voed­sel verschaften. Soms met ware doodsverachting en het risico om slachtoffer te worden van de ver­leende steun. In het Schijndelse Lidwinaklooster aan de Boschweg waren 27 Amerikanen ondergedo­ken, die in de omgeving waren neergekomen. Temidden van Duitsers vluchtelingen uit Schijndel en omgeving werden ze tot in oktober 1944 door de Zusters van Liefde beschermd en verzorgd. Sinds 1984 staat er in het Veronicapark achter het klooster een bronzen sculptuur, voorstellen­de een kloek met kuikens, die haar jongen beschermt tegen de bedrei­ging van een roofvogel.

 

 

 

Ontwerp: Dolf Wang 1984

Plaats: achter het Lidwinaklooster aan de Boschweg

 

 

 Terug naar Market Garden